Leervoorkeuren

Wat is mijn manier van leren en ontwikkelen? Hoe kan ik dat onder woorden brengen? Hoe kom ik – bijvoorbeeld als trainer, begeleider, HR-adviseur of manager – tot goede keuzes in leerinterventies, passend bij een bepaalde doelgroep? Hoe kan ik, als leidinggevende of ontwerper, inschatten of die interventies het gewenste effect hebben? Hoe leert een bepaalde doelgroep in mijn organisatie en hoe organiseer ik het (informele) leren in organisaties?

Allemaal vragen die spelen bij het vormgeven van je eigen leren of dat van anderen.

‘Leervoorkeuren’ geven je meer inzicht in de manier waarop en de context waarin jij of iemand anders graag leert. Ze geven taal aan wat je graag doet om je eigen leren vorm te geven en gaan een tandje dieper dan uitspraken als ‘ik leer vooral door te doen’. Wat ‘doe’ je dan precies? En (hoe) onderscheidt zich dat van anderen? Leervoorkeuren kunnen ook inzicht geven in hoe een bepaald team, een groep of zelfs een organisatie als geheel leert. Met de leerscan breng je eenvoudig je eigen leervoorkeuren en die van anderen in kaart.

Vijf plus twee leervoorkeuren

Samen met Robert-Jan Simons heb ik de grootste verschillen in manieren waarop mensen leren gegroepeerd in (in eerste instantie) vijf leervoorkeuren:

  • Kunst afkijken: leren in de dagelijkse hectiek, door goed te observeren en bij de ander te zien wat werkt; analyseren wat wel en niet tot succes leidt en wat bruikbaar is bij de eigen vraagstukken en dat vrij direct toepassen in het eigen werk
  • Participeren: leren van en met elkaar, door er met elkaar over te praten en zo tot een gezamenlijke betekenis te komen; sparren om eigen ideeën helder te krijgen en aan te scherpen; gevoed worden door (gelijkwaardige) anderen
  • Kennis verwerven: leren van overdracht van kennis, door gericht op zoek te gaan naar (objectieve) kennis; eerst weten wat er bekend is, bewezen en onderbouwd, voordat je gaat nadenken over eventuele toepassingen en uitzonderingen
  • Oefenen: leren in een veilige omgeving, met ruimte en durf om fouten te maken; liefst in een setting met beperkte complexiteit, met rust en ruimte voor reflectie, evenals iemand die kan begeleiden en kan helpen om verder te komen
  • Ontdekken: leren als continu proces, door zelf uit te willen vinden hoe iets in elkaar zit; niet leren bestaat niet, de dagelijkse gang van zaken en onverwachte gebeurtenissen vormen een bron van leren; behoefte aan zelfsturing

Op basis van onderzoek, voortschrijdend inzicht en nieuwe ontwikkelingen hebben ze later nog twee leervoorkeuren onderscheiden:

  • Verbeelden (ofwel imaginair leren): leren als proefdraaien in je hoofd, aan de binnenkant van je ogen; in scenario’s denken, opties verkennen en perspectieven ontdekken, vanuit alle zintuigen, zonder het in het echt ‘uit te leven’
  • Doorzien (ofwel intuïtief leren): leren als samenspel tussen buik (gevoel) en hoofd (denken), tussen intuïtie (geïnternaliseerde ervaringen) en interpretatie; inzetten van onbewuste kennis en ervaringswijsheid in complexe vragen

In de huidige leerscan zijn wel de eerste vijf voorkeuren opgenomen, maar (nog) niet de laatste twee, met name omdat de interpretatie van een leerprofiel van zeven voorkeuren behoorlijk gecompliceerd is en veel ervaring vraagt. Heb je daar echter interesse in, dan kun je ons een bericht sturen.

Samen een leerprofiel

Bij deze opsomming van leervoorkeuren past meteen een kanttekening. Er bestaan meer dan vijf soorten lerenden: iedereen leert op zijn eigen manier en heeft een eigen leerprofiel, met de vijf voorkeuren in een eigen verhouding. ‘De kunstafkijker’ bestaat bijvoorbeeld niet. Met ontdekken als tweede voorkeur ontstaat er een heel andere manier van leren dan in combinatie met kennis verwerven. Het gaat dus om je leerprofiel. Dat ontvang je nadat je de leerscan hebt ingevuld, inclusief een korte toelichting op de verschillende leervoorkeuren.

Leervoorkeuren zijn redelijk stabiel, maar liggen niet vast. Een nieuwe werkomgeving, een nieuwe fase in iemands ontwikkeling, en ook inzicht in het eigen leren kunnen veranderingen in het leren tot stand brengen. Het is dus de moeite waard je leervoorkeuren na een tijdje weer eens opnieuw in kaart te brengen en te zien wat er mogelijk veranderd is.

Meer lezen over leervoorkeuren?

In deze artikelen en ook in Liefde voor Leren (2017) kun je meer over leervoorkeuren lezen.